Tượng đài gồm hai phần, phần trên là bức tượng đồng bán thân Chủ tịch Hồ Chí Minh, phần dưới là thân tượng, hình khối được tạc bằng đá cẩm thạch trắng nguyên khối, không trang trí hoa văn, thể hiện cuộc đời và đức tính giản dị, khiêm tốn, thanh cao của Bác.
Tháng 2/2003, Tượng đài và khuôn viên được khởi công xây dựng theo thiết kế và chỉ đạo kỹ thuật của kiến trúc sư Joel Diaz, Phó Chủ tịch Hội Hữu nghị Cuba-Việt Nam.
Ngày 19/5/2003, nhân dịp kỷ niệm 113 năm Ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh, đồng chí Esteban Lazzo, Chủ tịch Quốc hội, Chủ tịch Hội đồng Nhà nước Cuba (lúc đó đang là Uỷ viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch Hội đồng Nhà nước) đã cùng Đại sứ Việt Nam tại Cuba Phạm Tiến Tư cắt băng khánh thành Tượng đài.
Chủ tịch Hồ Chí Minh là vị anh hùng tiêu biểu, đã làm thay đổi cuộc sống của nhân loại, vì thế nữ anh hùng Moncada Melba Hernandez, người sáng lập ra Uỷ ban Đoàn kết với Việt Nam đầu tiên đã đề nghị chúng tôi phải nghiên cứu sâu hơn về Chủ tịch Hồ Chí Minh và lịch sử Việt Nam để công trình mang tính đặc trưng của Việt Nam hơn, kiến trúc sư Joel Diaz chia sẻ với Phó Thủ tướng khi giới thiệu về quá trình xây dựng Tượng đài.
Tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh được thiết kế để thể hiện rõ tính cách giản dị, tiết kiệm của Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng như nỗ lực vượt bậc của Việt Nam trong đấu tranh giành độc lập, thống nhất đất nước.
Sau khi Tượng đài được khánh thành, một Chi hội hữu nghị Cuba-Việt Nam được thành lập để làm nhiệm vụ chăm sóc, giữ gìn bảo vệ Tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Vào dịp các ngày lễ lớn của Việt Nam hoặc dịp các đoàn lãnh đạo cấp cao, lãnh đạo các bộ, ngành, đoàn thể của Việt Nam sang thăm Cuba, phía Cuba và Đại sứ quán thường tổ chức lễ đặt vòng hoa tại Tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Phát biểu khi đến dâng hương tại Tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh, Phó Thủ tướng bày tỏ cảm ơn đất nước Cuba và cá nhân kiến trúc sư Joel Diaz đã dành những tình cảm rất đặc biệt cho Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu; xây dựng và gìn giữ công trình Tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Tất cả những điều tốt đẹp về Chủ tịch Hồ Chí Minh và những điều lớn lao trong những cuộc kháng chiến của dân tộc Việt Nam đều được thể hiện trong công trình này, đồng thời thể hiện được tình cảm hữu nghị đặc biệt của nhân dân Việt Nam và nhân dân Cuba, Phó Thủ tướng phát biểu.
Phó Thủ tướng chúc đồng chí Joel Diaz, người đã dành hết tâm sức cho công trình Tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh, luôn mạnh khoẻ và tiếp tục lan toả những câu chuyện về Chủ tịch Hồ Chí Minh và mối quan hệ hữu nghị, hợp tác đặc biệt giữa Việt Nam và Cuba.
Chiều cùng ngày, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang đã đến thăm và nói chuyện thân mật với cán bộ, nhân viên Đại sứ quán Việt Nam và đại diện cộng đồng người Việt Nam tại Cuba.
Theo Đại sứ Việt Nam tại Cuba Lê Quang Long, cộng đồng người Việt Nam tại Cuba có khoảng 300 người, luôn tích cực tham gia các hoạt động chung gắn kết cộng đồng, hoạt động tình nguyên như khám chữa bệnh cho người dân Cuba. Các doanh nghiệp Việt Nam đầu tư tại Cuba cũng tích cực hỗ trợ gạo và tiền mặt cho nhân dân Cuba trong lúc khó khăn do bị cấm vận, góp phần quan trọng vào việc tăng cường, củng cố mối quan hệ truyền thống đặc biệt gần gũi giữa hai dân tộc Việt Nam và Cuba.
Các cán bộ, nhân viên Đại sứ quán và bà cộng đồng người Việt Nam tại Cuba đều bày tỏ tự hào với truyền thống tốt đẹp của mối quan hệ Việt Nam-Cuba; luôn cảm nhận được tình cảm tốt đẹp, nông ấm, thân thiện của lãnh đạo và nhân dân Cuba dành cho nhân dân và dân tộc Việt Nam; đều khẳng định mong muốn tiếp tục tiếp bước cha anh vun đắp tình cảm và mối quan hệ hữu nghị đặc biệt giữa hai nước.
Ông Mai Thảo, Chủ tịch Hội người Việt Nam tại Cuba nhấn mạnh Cuba đã từng giúp giúp đỡ Việt Nam chí nghĩa chí tình theo phương châm có gì giúp ấy chứ không phải thừa gì mới giúp; mong muốn hai bên nâng mối quan hệ hợp tác kinh tế tương xứng với truyền thống quan hệ tốt đẹp giữa hai nước.
Bạn Nguyễn Thị Hiền, Bí thư Ban Cán sự Đoàn thanh niên Việt Nam tại Cuba bày tỏ mong muốn nhận được sự hỗ trợ, giúp đỡ từ trong nước về sinh hoạt phí để giúp sinh viên học tập tại Cuba trang trải chi phí do giá cả tăng, hàng hoá thiết yếu khan hiếm; mong các cơ quan chức năng sớm cấp đổi con dấu cho Ban cán sự đoàn tại Cuba.
Phát biểu tại cuộc gặp mặt, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang ghi nhận và chia sẻ những khó khăn của cán bộ, nhân viên Đại sứ quán và cộng đồng người Việt Nam tị Cuba.
Phó Thủ tướng nhấn mạnh chúng ta phải có trách nhiệm giữ gìn mối quan hệ hữu nghị truyền thống tốt đẹp, rất đặc biệt giữa Việt Nam và Cuba để đền đáp sự hỗ trợ, giúp đỡ chí tình, chí nghĩa của Cuba trong những năm tháng đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước cũng như giúp đỡ Cuba vượt qua những khó khăn hiện nay./.
Hải Minh
